Wyroki

Ustanowienie służebności przesyłu w kontekście:

• Prawidłowego ustalenia daty początkowej biegu zasiedzenia.
• Prawidłowości ustaleń faktycznych dotyczących eksploatacji urządzeń przesyłowych przed 1997 r.
• Analiza przesłanek dla przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w kontekście oczywistej zasadności naruszenia prawa procesowego i materialnego.

Problematyka ustanowienia służebności przesyłu:

• Zasadność wniosków o ustanowienie służebności przesyłu dla urządzeń infrastruktury wodociągowej.
• Analiza istotnych zagadnień prawnych dotyczących wykładni art. 292 k.c. w zw. z art. 3051-3054 k.c.
• Zasady interpretacji trwałości i widoczności urządzeń przesyłowych w kontekście ich lokalizacji i przeznaczenia.
• Rodzaj sieci przesyłowej: Infrastruktura wodociągowa.

Problematyka wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości:

• Możliwość dochodzenia roszczeń o zwrot podatku od nieruchomości obciążających nieruchomość zajętą przez urządzenia przesyłowe.
• Analiza podstaw prawnych wynagrodzenia w kontekście art. 224 i 225 k.c. oraz art. 289 § 1 w zw. z art. 3054 k.c.
• Wpływ zasiedzenia służebności przesyłu na rozliczenia finansowe między właścicielem nieruchomości a przedsiębiorcą przesyłowym.

Ustanowienie służebności przesyłu w kontekście:

• Skutków zgody właściciela nieruchomości na przeprowadzenie urządzeń przesyłowych w procesie inwestycyjnym.
• Znaczenia decyzji administracyjnych z lat 80. XX wieku dotyczących budowy urządzeń przesyłowych.
• Wpływu braku formalnych zgód administracyjnych na skuteczność nabycia służebności przesyłu.

Problematyka zasiedzenia służebności przesyłu:

• Ocena dobrej wiary przedsiębiorstwa przesyłowego w kontekście biegu terminu zasiedzenia.
• Przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych oraz jego wpływ na ustalenie prawa do zasiedzenia.
• Ograniczenia w przyjmowaniu skarg kasacyjnych opartych na ustaleniach faktycznych sądów niższych instancji.

Ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości:

• Ocena formalnych wymogów dla uzasadnień wydawanych orzeczeń, w tym ich czytelności i przejrzystości.
• Wykładnia zasad transkrypcji uzasadnień wygłoszonych w sądzie oraz ich zgodności z wymaganiami formalnymi.
• Problematyka odpowiedniej konstrukcji orzeczeń sądowych, wpływających na możliwość kontroli kasacyjnej.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu:

• Kwestia prawidłowego ustalenia momentu rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia i związane z tym wątpliwości co do dobrej lub złej wiary posiadacza.
• Zasady ustalania wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, w tym uwzględnienie szkód i ograniczeń prawa własności.
• Rozbieżności w interpretacji przepisów dotyczących wynagrodzenia w kontekście istnienia infrastruktury przesyłowej już w momencie nabycia nieruchomości przez właściciela.

Ustanowienie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Wyznaczenia szerokości pasa służebności przesyłu oraz ustalenia wynagrodzenia dla właściciela nieruchomości za obciążenie jej gazociągiem wysokiego ciśnienia.
• Uwzględnienia rzeczywistego obciążenia nieruchomości w wynagrodzeniu, bez odnoszenia się do ograniczeń wynikających z przepisów dotyczących stref kontrolowanych i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
• Kwestii kompensacji obniżenia wartości nieruchomości spowodowanej ustanowieniem służebności przesyłu i ograniczeniami wynikającymi z lokalizacji urządzeń przesyłowych.
• Podziału kosztów i niedogodności między właściciela nieruchomości a przedsiębiorstwo przesyłowe z uwzględnieniem społeczno-gospodarczego znaczenia urządzeń przesyłowych.

Ustanowienie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Wysokości wynagrodzenia za służebność przesyłu – ocena adekwatności wynagrodzenia w kontekście ograniczeń prawa własności i możliwości gospodarczego wykorzystania nieruchomości.
• Zakresu ograniczeń wynikających ze służebności – analiza wpływu na możliwość zabudowy nieruchomości oraz rekompensaty za utratę pożytków.
• Metodologii ustalania wynagrodzenia – uwzględnienie opinii biegłych i wykluczenie zastosowania metody dochodowej z powodu braku wymaganych danych od wnioskodawców.
• Forma świadczenia wynagrodzenia – ustalenie świadczeń okresowych jako odpowiedniego sposobu zaspokojenia interesów właścicieli nieruchomości.

Skarga nadzwyczajna w sprawie bezumownego korzystania z nieruchomości:

• Problem ustalania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości na podstawie art. 39b ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
• Zastosowanie wywoławczego czynszu dzierżawnego, w tym ustalanie wartości w oparciu o cenę pszenicy.
• Ocenianie prawidłowości procedur stosowanych przez organy państwowe i ich zgodności z Konstytucją RP.
• Możliwość dochodzenia roszczeń w trybie skargi nadzwyczajnej.

Roszczenia uzupełniające za korzystanie z nieruchomości przed zasiedzeniem:

• Analiza, czy zasiedzenie nieruchomości wyklucza możliwość dochodzenia roszczeń za okres przed jego upływem.
• Zmiana orzecznictwa w zakresie uznania, że utrata własności na skutek zasiedzenia nie powoduje wygaśnięcia roszczeń o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości w okresie przed zasiedzeniem.
• Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego (III CZP 103/22) potwierdzająca prawo byłego właściciela do takich roszczeń.

Odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej dotyczącej zasady „superficies solo cedit”:

• Problem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowej, na której znajdują się budynki.
• Pytanie o odpowiedzialność posiadacza samoistnego wobec posiadaczy zależnych oraz zakres zastosowania art. 224-225 k.c.
• Krytyczna analiza braku odniesienia się sądu do zarzutów apelacyjnych, w tym w zakresie legitymacji procesowej biernej.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości:

• Kwestia ustalania wynagrodzenia rynkowego za korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe.
• Odmienne interpretacje wysokości wynagrodzenia w kontekście ograniczenia prawa własności przez urządzenia przesyłowe.
• Rozróżnienie między wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości a odszkodowaniem za utratę jej wartości.
• Zastosowanie przepisów art. 224 i 225 k.c. oraz ich zbiegu z innymi roszczeniami właściciela.
• Sąd Najwyższy odrzucił tezę, że wynagrodzenie za korzystanie powinno być oparte na różnicy wartości nieruchomości przed i po obciążeniu służebnością.
• Rodzaj sieci przesyłowej: Gazociągi

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Określenia momentu rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia w przypadku napowietrznych linii energetycznych.
• Definicji trwałych i widocznych urządzeń oraz ich znaczenia w procesie nabycia służebności przesyłu.
• Domniemania dobrej wiary przedsiębiorstwa przesyłowego w kontekście przerywania lub wstrzymywania przesyłu energii.
• Rodzaj sieci przesyłowej: Napowietrzne linie energetyczne.

Zasiedzenie służebności przesyłu w kontekście:

• Wymogu własności urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorstwo przesyłowe jako warunku nabycia służebności przez zasiedzenie.
• Oceny, czy korzystanie przez przedsiębiorstwo z urządzeń przesyłowych jest wystarczające do nabycia służebności przesyłu w drodze zasiedzenia.
• Różnicy między posiadaniem samoistnym a zależnym w zakresie korzystania z urządzeń przesyłowych.

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Momentu rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia – wskazano na datę komunalizacji nieruchomości (27 maja 1990 r.) jako początek biegu terminu, z możliwością doliczenia okresu posiadania przez Skarb Państwa.
• Definicji trwałych i widocznych urządzeń – uznano podziemną sieć przesyłową za trwałe i widoczne urządzenie, w tym m.in. na podstawie map geodezyjnych oraz świadomości właścicieli i użytkowników.
• Domniemania dobrej wiary – przyjęto, że posiadanie służebności rozpoczęło się w dobrej wierze na podstawie domniemania z art. 7 k.c., podkreślając dorozumianą zgodę właściciela na korzystanie z nieruchomości.
• Charakteru deklaratoryjnego orzeczenia o zasiedzeniu – wskazano, że ustalenie zakresu zasiedzonej służebności opiera się na materiale dowodowym dotyczącym faktycznego korzystania w okresie biegu terminu zasiedzenia.

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Dopuszczalności doliczania okresu posiadania sprzed 3 sierpnia 2008 r. do czasu wymaganego dla zasiedzenia służebności przesyłu, w kontekście regulacji wprowadzających to prawo do systemu prawnego.
• Charakteru prawnego służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu, jej definicji oraz odróżnienia od innych praw rzeczowych.
• Zasadności stosowania dobrej wiary przy kolejnych przeniesieniach posiadania i jej wpływu na termin zasiedzenia.
• Zakazu retroakcji prawa wstecz w interpretacji przepisów dotyczących zasiedzenia służebności przesyłu w odniesieniu do okresów sprzed ich formalnego wprowadzenia.

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Ustalenia dobrej lub złej wiary posiadacza – Sąd uznał, że przedsiębiorstwo przesyłowe działało w złej wierze, nie posiadając wymaganych praw do nieruchomości w momencie realizacji inwestycji.
• Brak możliwości nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie – stwierdzono, że 30-letni termin w złej wierze nie został spełniony z uwagi na przerwanie biegu zasiedzenia przez wniosek o ustanowienie służebności.
• Skutki decyzji administracyjnych – uznano, że pozwolenia na budowę i inne akty administracyjne nie tworzą tytułu prawnego do posiadania nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu.
• Zasady ustalania wynagrodzenia za ustanowienie służebności – określono jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 22 000 zł, uwzględniając ograniczenia wynikające z eksploatacji urządzeń przesyłowych.

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Kryteriów oceny dobrej i złej wiary – uznano, że posiadanie gazociągu odbywało się w złej wierze, ponieważ właściciele gruntu nie wyrazili zgody na budowę i użytkowanie sieci na ich nieruchomości.
• Widoczności urządzeń przesyłowych – interpretacja pojęcia "widocznych urządzeń" zgodnie z art. 292 k.c., podkreślając, że brak dowodów na uwidocznienie gazociągu w dokumentacji uniemożliwia zasiedzenie.
• Przerwania biegu zasiedzenia – stwierdzono, że złożenie wniosku przez właścicieli gruntu w 2017 roku przerwało bieg zasiedzenia służebności przesyłu.
• Odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej – Sąd Najwyższy uznał, że zarzuty uczestnika nie spełniają wymagań dla uznania skargi za zasadną, ponieważ brak rozbieżności w orzecznictwie co do kluczowych kwestii prawnych.

Zasiedzenie służebności przesyłu w odniesieniu do:

• Związania sądu wcześniejszym postanowieniem – stwierdzono, że prawomocne postanowienie wstępne dotyczące ustanowienia służebności przesyłu nie wiąże sądu w zakresie oceny zasiedzenia służebności w innym postępowaniu.
• Rozstrzygnięcia o prawomocności materialnej – podkreślono, że prawomocność materialna dotyczy jedynie ostatecznego rozstrzygnięcia zawartego w sentencji, a nie przesłanek lub ustaleń faktycznych z uzasadnienia.
• Przesłanki dopuszczenia skargi kasacyjnej – Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, uznając brak istotnego zagadnienia prawnego i rozbieżności w orzecznictwie.
• Koszty postępowania kasacyjnego – zasądzenie kosztów od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni zgodnie z art. 520 § 3 k.p.c.

Zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli w odniesieniu do:

• Przejęcia urządzeń przesyłowych (sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej) przez pozwaną spółkę oraz sporu o wysokość wynagrodzenia należnego stronie powodowej.
• Zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego w zakresie oceny dowodów i rozkładu ciężaru dowodu w kontekście przedłożonej dokumentacji kosztorysowej.
• Obowiązku lojalności i weryfikacji dokumentów przez profesjonalny podmiot przejmujący urządzenia przesyłowe.
• Odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej z powodu braku przesłanek oczywistego naruszenia prawa procesowego lub materialnego przez sądy niższej instancji.

Wstrzymanie dostaw energii elektrycznej w odniesieniu do:

• Zakresu kompetencji przedsiębiorstwa przesyłowego do wprowadzania dodatkowych przesłanek wstrzymania dostaw energii w instrukcjach zatwierdzonych przez Prezesa URE.
• Zastosowania przepisów Prawa energetycznego (art. 6a, 6b i 9g) w odniesieniu do obowiązków odbiorcy i operatora systemu przesyłowego oraz ochrony odbiorcy przed nieuzasadnionym wstrzymaniem dostaw energii.
• Uznania przez sądy, że w analizowanej sprawie to zachowanie odbiorcy uniemożliwiło dostarczanie energii, wykluczając zastosowanie ochrony przepisów Prawa energetycznego.
• Odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania ze względu na brak istotnego zagadnienia prawnego i doniosłości sprawy dla systemu prawa.

Odszkodowanie za niewykonanie umowy sprzedaży praw majątkowych w odniesieniu do:

• Zakresu odszkodowania – ustalono, że różnica między ceną ustaloną w umowie a ceną uzyskaną na giełdzie nie stanowi utraconych korzyści, lecz stratę wynikającą z niewykonania umowy.
• Interpretacji postanowień umowy ramowej – wykluczono możliwość kwalifikowania jej jako umowy przedwstępnej, podkreślając, że była to umowa nienazwana, regulowana przepisami art. 353¹ k.c.
• Zasady przerwania biegu przedawnienia – wskazano, że wniesienie powództwa o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia umowy przerwało bieg przedawnienia roszczeń odszkodowawczych.
• Odpowiedzialność stron umowy – zaznaczono, że brak wykonania umowy przez stronę pozwaną był sprzeczny z jej postanowieniami, co skutkowało obowiązkiem zapłaty odszkodowania.